I. Trắc nghiệm

1. Điền vào chỗ trống để hàn chỉnh đoạn văn giới thiệu về nhà thơ Hữu Thỉnh.

Nhà thơ Hữu Thỉnh tên đầy đủ là ……………………………….. . Sinh…………………

Quê ở huyện Tam Dương, tỉnh …………………………………. Năm 1963, Hữu Thỉnh nhập ngũ vào binh chủng tăng – thiết giáp rồi trở thành cán bộ văn hoá, tuyên huấn trong quân đội và bắt đầu sáng tác thơ. Ông đã tham gia Ban chấp hành Hội  ……………………………. Việt Nam các khoá III, IV, V. Từ năm ………………………….. Hữu Thỉnh là …………………………… Hội nhà văn Việt Nam.

2. Bài thơ Sang thu được sáng tác trong thời gian nào ?

A. Gần cuối 1977

B. Đầu năm 1977

C. Đầu năm 1978

D. Cuối năm 1978

3. Trong bài thơ Sang thu, hình ảnh thiên nhiên trong thời điểm giao mùa hạ – thu có đặc điểm gì ?

1. Sinh động, náo nhiệt
2. Bình lặng, ngưng đọng
3. Xôn xao, rộn rã
4. Nhẹ nhàng, giao cảm

4. Có bao nhiêu từ láy được sử dụng trong bài Sang thu ?

1. Hai từ
2. Ba từ
3. Bốn từ
4. Năm từ

5. Đọc kĩ khổ thơ thứ nhất bài Sang thu và trả lời các câu hỏi sau ?

a) Từ  “chùng chình” diễn tả trạng thái của sự vật như thế nào ?

1. Nhẹ nhàng, uyển chuyển, đi chậm từng bước một
2. Cố ý chậm lại, ngập ngừng như không muốn đi
3. Yểu điệu, duyên dáng, vừa đi vừa nghiêng ngả
4. Bâng khuâng, vấn vương, ẩn dấu nhiều điều không muốn nói .

b) Tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ về mùa thu  được thể hiện qua những từ ngữ hình ảnh nào ?

A.     Hương ổi, gió se

B. Bỗng, hình như

C. Phả, chùng chình

D. Ngõ, thu đã về

c) Từ “bỗng, hình như ” thể hiện tâm trạng cảm xúc của nhà thơ như thế nào ?

A. ngỡ ngàng, bâng khuâng

B. đột ngột, bâng khuâng

C. bất ngờ, bâng khuâng

D. ngỡ ngàng, xao xuyến

6. Nhà thơ cảm nhận phút giao thừa đầu tiên bằng những giác quan nào ?

A.  xúc giác – thính giác – khứu giác

B. thính giác – thị giác – khứu giác

C. khứu giác -xúc giác – thị giác

D. Xúc giác – thị giác -  thính giá

7. Đọc 2 câu thơ :

“Bỗng nhận ra hương ổi.

Phả vào trong gió se”

a) Từ “phả” thuộc từ  loại nào ?

A. Danh từ

B. Động từ

C. Tính từ

D. Trạng từ

b) Từ “phả” trong câu thơ gợi cảm giác gì ? Điền đúng (Đ) – Sai (S) để trả lời.

A. Hương ổi nồng nàn, hương thơm sực nức toả ra khắp không gian

B. Làn gió hơi se lạnh mang theo mùi hương ổi toả ra khắp không gian

c) Hương ổi – gió se và nhà thơ, ai (cái g) là chủ thể của cảm nhận ?

A. Nhà thơ là chủ thể cảm nhận

B. Hương ổi, gió se là chủ thể cảm nhận

d) Nhà thơ cảm nhận phút giao mùa như thế nào ?

A. Cảm nhận chủ động

B. Cảm nhận một cách bất ngờ

8. Phút giao mùa hạ sang thu được nhận diện bởi : (đánh dấu x vào ô trống nhận xét đúng nhất)

A. Tờ lịch qui định chính xác.

B. Sự biến đổi của đất trời

C. Sự cảm  nhận của các giác quan

D. Qui định bằng màu sắc cụ thể

9. Đọc đoạn thơ  :

“Sông được lúc dềnh dàng

Chim bắt  đầu vội vã

Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”

a)Từ “dềnh dàng” có nghĩa như thế nào ?

A. Chậm chạp, thong thả

B. Nhẹ nhàng, chậm chạp

C. Nhẹ nhàng, thướt tha

D. Chậm chạp, uyển chuyển

b) Điểm nhìn của nhà thơ về không gian  qua  những hình ảnh nào ?

A. Dềnh dàng, vội vã, vắt.

B. Dòng sông, cánh chim, đám mây

C. Mùa hạ, sang thu

D. Cả 3 ý trên

c) Hình ảnh “Những đám mây mùa hạ”/ vắt nửa mình sang thu là hình ảnh :

A. Đám mây vắt ngang trên bầu trời có ranh giới hạ – thu

B. Đám mây là kết quả của sự liên tưởng độc đáo, thú vị

C. Đám mây được nhà thơ miêu tả cụ thể và chi tiết bằng sự cảm nhận tinh tế nhạy bén

10. Đọc khổ thơ cuối bài :

“Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa

Sấm cũng bớt bất ngờ

Trên hàng cây đứng tuổi”

a) Thu sang các hiện tượng thiên nhiên của đất trời ở mức độ giảm dần được biểu hiện qua những từ ngữ nào ?

A. Nắng, mưa, sấm

B. Vẫn còn, vơi dần, bớt

C. Bao nhiêu, đã, bất ngờ

D. Hai ý A và C

b) “Mưa” và “nắng” trong hai câu thơ :

“Vẫn còn bao nhiêu nắng

Đã vơi dần cơn mưa.”

được hiểu như thế nào khi các từ ngữ đó đi kèm với : vẫn còn bao nhiêu, vơi dần ?    Điền đúng (Đ) – sai (S) vào ô trống.

A. Nắng, mưa là hiện tượng thiên nhiên còn sót lại, giảm dần không mức độ không thể biết còn lại bao nhiêu, vơi đi bao nhiêu.

B. Nắng mưa được hiểu là một hiện tượng của đất trời trở thành sự vật cụ thể có khối lượng có thể cân đo, đếm được về số lượng.

c) Triết lí về cuộc đời, về cuộc sống của con người trong bài thơ này là gì ?

A. Đời người đi qua nhiều mùa thu.

B. Cuộc đời con người thường trải qua nhiều biến động, nhiều tác động của ngoại cảnh, của cuộc đời.

C. Con người từng trải sẽ vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh của cuộc đời.

D. Cả 3 ý A, B, C.

11. Trong bài thơ “Sang thu” có bao nhiêu hiện tượng thiên nhiên của mùa thu vào lúc giao mùa được tác giả miêu tả và cảm nhận ?

A. Mười

B. Tám

C. Bảy

D. Năm

12. ý nào sau đây nêu được nét đặc sắc nhất về nghệ thuật của bài thơ Sang thu ?

A. Sử dụng câu ngắn gọn  chính xác.

B. Sử dụng chính xác các phép tu từ so sánh ẩn dụ.

C. Sáng tạo những hình ảnh quen thuộc mà vẫn mới mẻ, gợi cảm.

D. Sáng tạo những hình ảnh giàu ý nghĩa triết lí.

13. Sự biến đổi của đất trời lúc sang thu được nhà thơ cảm nhận lần đầu tiên ở đâu ?

A. Từ một đám mây.

B. Từ một cơn mưa.

C. Từ một mùi hương.

D. Từ một ngọn gió.

II. Tự luận

1. Trong bài thơ “Chiều sông Thương” có hình ảnh :

“Đám mây trên Việt Yên

Rủ bóng về Bố Hạ”

Và bài “Sang Thu” -  Hữu Thỉnh đã viết :

“Có đám mây mùa hạ

Vắt nửa mình sang thu”

Hãy viết lời bình cho những tứ thơ mới mẻ và độc đáo này.

2. Cảm nhận của em về bài thơ “Sang thu” của Hữu Thỉnh !

Đáp án

 Sang Thu

I. Trắc nghiệm

Câu1.

Trình tự điền là:

- Nguyễn Hữu Thỉnh

- 1942

- Vĩnh Phúc.

- Nhà văn

- 2000

- Tổng thư kí

Câu 7.

II. Tự luận

Câu 1.

1. Giới thiệu vài nét về nhà thơ Hữu Thỉnh :

+ Có nhiều bài thơ viết về mùa thu.

+ Thơ thu của Hữu Thỉnh nhẹ nhàngănhng nhiều bâng khuâng, dư vị.

2. Nội dung cần bình :

+ Hình ảnh : Đám mây mùa thu, đám mây trên bầu trời quê hương nnhà thơ.

+ Từ ngữ : vắt nửa mình – có sức gợi hình, gợi cảm cao : Đám mây có sự phân chia ranh giới mà mắt thường không thể nhận thấy được mà chỉ cảm nhận qua sự tưởng tượng, liên tưởng thú vị, độc đáo – hình ảnh đẹp, có hồn. Đây là sự phát hiện mới mẻ và độc đáo của hữu Thỉnh.

Câu 2.

1. Giới thiệu nét chính về nhà thơ Hữu Thỉnh (xem câu 1).

2. Bài thơ được sáng tác cuối 1977 là bức tranh thiên nhiên vào lúc giao muà.

a) Phân tích những hình ảnh, hiện tượng thể hiện sự biến đổi của đất trời lúc sang thu ở khổ thơ đầu của bài thơ.

+ Nhà thơ chợt nhận ra tín hiệu của sự chuyển mùa từ ngọn gió heo may se lạnh mang theo hương ổi.

+ Tâm trạng nhà thơ ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng qua các từ bỗng, hình như.

b) Phân tích cảm nhận tinh tế về những biến chuyển trong không gian lúc sang thu.

+ Phân tích đặc điểm, tính chất gợi cảm của hệ thống hình ảnh thiên nhiên trong bài thơ.

+ Biến chuyển trong không gian, lúc sang thu được Hữu Thỉnh cảm nhận qua nhiều yếu tố, bằng nhiều giác quan và sự rung động thật tinh tế.

+ Hương ổi lan vào không gian, phả vào gió se.

+ Sương thu giăng mắc nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm nơi đường thôn ngõ xóm.

+ Dòng sông trôi một cách thanh thản gợi lên vẻ êm dịu của bức tranh thiên nhiên; những cánh chim bắt đầu vội vã buổi hoàng hôn.

+ Cảm giác giao mùa được diễn tả thú vị qua hình ảnh đám mây mùa hạ “vắt nửa mình sang thu”.

+ Sấm vẫn còn nhưng bớt những tiếng sấm to, bất ngờ mà mùa hạ thường có.

Phân tích các hình ảnh, cảm nhận được sự tinh tế của nhà thơ thể hiện trong những từ ngữ diễn tả cảm giác trạng thái : bỗng, phả vào, chùng chình, hình như, dềnh dàng, vắt nửa mình.

c) Phân tích hình ảnh, câu thơ đặc sắc mang hai tầng nghĩa.

+ Nghĩa thực : hình tượng sấm, hàng cây lúc sang thu.

+ Tính ẩn dụ : sấm – những vang vọng bất thường của ngoại cảnh cuộc đời.

Hàng cây đứng tuổi : Con người từng trải – khi con người đã từng trải thì cũng vững vàng hơn trước, những tác động bất thường của ngoại cảnh của cuộc đời.

d) Cảm nhận được những câu thơ tiêu biểu nhất để làm rõ các ý trên. Ưu tiên bài viết có sự mở rộng liên hệ sáng tạo phù hợp, giàu cảm xúc.