Bí quyết để đạt trọn điểm phần đọc hiểu môn Văn tốt nghiệp THPT

Cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT đã ổn định trong những năm vừa qua, trong đó, ngữ liệu đọc hiểu là văn bản nghệ thuật (thơ) nằm ngoài chương trình sách giáo khoa (SGK). Độ khó của ngữ liệu thơ tương đương các văn bản SGK Ngữ văn 12 hiện hành.

Phần đọc hiểu chiếm 3.0 điểm trên tổng điểm (10 điểm) bài thi tốt nghiệp THPT môn ngữ văn. Phần này gồm 4 câu hỏi nhỏ được thiết lập theo ma trận: nhận biết, thông hiểu và vận dụng. Thang điểm theo đáp án kì thi tốt nghiệp THPT năm 2021, 2022 của Bộ là Câu 1 (0,75 điểm), câu 2 (0,75 điểm), câu 3 (1,0 điểm), câu 4 (0,5 điểm).

Cụ thể, câu 1 hỏi về thể thơ, nghĩa là nhận biết về yếu tố hình thức. Dạng câu hỏi này rất quen thuộc, đã từng xuất hiện trong các kỳ thi tốt nghiệp THPT, thí sinh (TS) dễ dàng trả lời câu hỏi này, chỉ cần dựa vào số lượng tiếng (chữ) trong các dòng thờ để xác định.

Câu 2- nhận biết một yếu tố về hình thức: chỉ ra từ ngữ đề cập đến một nội dung nào đó của khổ thơ, đoạn thơ nhưng vẫn còn nhiều trường hợp bị 0 điểm vì trả lời sai câu hỏi. Lẽ ra, TS cần trả lời những từ ngữ cụ thể thì nhiều em lại chép nguyên cả câu thơ, đoạn thơ vào bài làm.

Câu 3- thông hiểu, đề thường hỏi về tu từ hoặc nội dung của câu thơ, đoạn thơ. TS thường mắc một số lỗi ở câu này dẫn đến bị trừ điểm như: nếu tác dụng của biện pháp tu từ một cách chung chung (làm cho đoạn thơ gợi hình gợi cảm, mang sắc thái văn chương), chỉ được 0,25/1.0 điểm. Có TS không trả lời tác dụng của biện pháp tu từ so sánh mà nói sang biện pháp tu từ khác (ấn dụ, nhân hóa).

TS cần căn cứ vào nội dung của câu thơ (đoạn thơ) và nắm vững tác dụng của một số biện pháp tu từ quen thuộc thì mới có thể đạt điểm trọn vẹn ở câu hỏi này. Cách dễ nhất là nhớ theo từ khóa, chẳng hạn: tác dụng của biện pháp tu từ so sánh là làm nổi bật... phép điệp là nhấn mạnh... liệt kê là diễn tả những khía cạnh khác nhau (của thực tế, của tư tưởng, của tỉnh cảm)...

Nếu để hỏi nội dung của những câu thơ (đoạn thơ) thi TS cần chú ý các từ ngữ, hình ảnh để trả lời.

Câu 4- vận dụng. TS phải đọc kỹ văn bản, hiểu rõ nội dung để lấy trọn vẹn điểm phần này.

Lưu ý: TS thường bị mất điểm ở câu 3, câu 4 là do viết quả ngắn (1 câu) nên không đủ ý hoặc viết câu quả dài dẫn đến diễn đạt lủng củng, lan man, không đúng nội dung. TS cần trả lời câu hỏi gọn gàng, trọng tâm, khoảng 4 đến 5 dòng là phù hợp. Cùng với đó, cần viết câu đầy đủ thành phần chủ ngữ, vị ngữ. 

(Những lưu ý trên từ Thạc sĩ Phan Thế Hoài, giáo viên môn Ngữ Văn ở TPHCM).

Theo Báo Thanh Niên