Đề thi thử vào lớp 10 môn ngữ văn đề số 77

I. trắc nghiệm

Bài tập 1

Trình bầy hiểu biết của em về tác phẩm Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng) bằng cách thực hiện các yêu cầu sau :

1. Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng được viết trong hoàn cảnh nào ?

A. Kháng chiến chống Mĩ.

B. Kháng chiến chống Pháp.

C. Sau kháng chiến chống Mĩ.

D. Cả A, B, C đều sai.

2. Truyện được kể theo lời trần thuật của nhân vật nào ?

A. Ông Sáu

B. Bé Thu

C. Bạn của ông Sáu.

D. Bà ngoại bé Thu.

3. Cốt truyện Chiếc lược ngà tập trung thể hiện nội dung gì ?

A. Kể về cuộc gặp gỡ cuối cùng của hai cha con ông Sáu.

B. Thái độ và hành động của bé Thu với ba.

C. Tình cha con thắm thiết, sâu nặng của ông Sáu và bé Thu trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh

D. Tình đồng đội giữa ông Sáu và bạn

4. Từ nào trong các từ sau không phải là từ địa phương Nam Bộ ?

A. Cái vá                              B. Thẹo

C. Nói trổng                      D. Lúi húi

5. Câu văn sau : “Những lúc rỗi, anh cưa từng chiếc răng lược, thận trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc” cho em biết điều gì ở con người ông Sáu ?

A. Với ông Sáu, chiếc lược ngà là vật quý giá.

B. Chiếc lược ngà là vật thiêng liêng, làm dịu nỗi ân hận và chứa đựng bao nhiêu tình cảm, yêu mến, nhớ thương ông Sáu dành cho con gái.

C. Ông Sáu là người dành hết tâm trí, công sức vào công việc – làm chiếc lược ngà

6. Bộ phận “những lúc rỗi” trong câu trên là thành phần gì của câu ?

A. Chủ ngữ

B. Vị ngữ

C. Trạng ngữ

D. Bổ ngữ

7. Các câu nói sau giúp em hiểu tính cách gì ở bé Thu ?

- Vô ăn cơm !

– Cơm chín rồi !

– Cơm sôi rồi, chắt nước giùm cái !

– Cơm sôi rồi, nhão bây giờ !

A. Hư hỗn

B. Ương ngạnh

C. Láu lỉnh

D. Láu cá

8. Lí do nào bé Thu không tin ông Sáu là ba của nó ?

A.Vì mặt ông Sáu có vết thẹo.

B. Vì ông già hơn trước.

C. Thu không nhớ nổi mặt ba vì đi lâu quá.

D. Không hiền như trước.

9. Những câu văn sau nói lên nội dung gì ?

“Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa… Con bé hét lên, hai tay nó siết chặt lấy cổ, chắc nó nghĩ hai tay không thể giữ được ba nó, nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, và đôi vai nhỏ bé của nó run run.”

A. Sự thay đổi đột ngột về thái độ và hành động bé Thu trước phút ông Sáu lên đường.

B. Nỗi buồn của Thu khi biết cha nó sắp xa nó.

C. Nỗi sợ hãi khi nghĩ nó không thể giữ được ba nó ở lại nhà.

D. Tình yêu, nỗi mong nhớ với người cha xa cách bị dồn nén bấy lâu, nay bùng ra mạnh mẽ và hối hả, cuống quýt, có xen lẫn cả sự hối hận.

10. Chi tiết sau : “nghe bà kể nó nằm im, lăn lộn và thỉnh thoảng lại thở dài như người lớn” nói lên tâm trạng gì ở nhân vật bé Thu ?

A. Ân hận, hối tiếc.

B. Xúc động, nghẹn ngào.

C. Đau đớn, giận dữ.

D. Sung sướng.

Bài tập 2

1. Trong các ý sau, đâu là chủ đề của Chiếc lược ngà ?

A. Viết về tình cha con

B. Viết về sự trưởng thành của một thế hệ người Việt Nam

C. Viết về nỗi đau chiến tranh do quân địch gieo rắc thời chống Mĩ

D. Viết về lòng căm thù giặc.

2. Tình huống thể hiện mãnh liệt tình cảm của người con với cha ?

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3. Tình huống thể hiện tình cảm sâu sắc giữa cha với con ?

………………………………………………………………………………………………………………….

4. Những nét tính cách nào là của bé Thu ?

A. Tình cảm sâu sắc, mạnh mẽ nhưng rất dứt khoát, rạch ròi.

B. Cứng cỏi đến mức ương ngạnh.

C. Bé bỏng, hồn nhiên, ngây thơ.

D. Có sự trải nghiệm sớm do hoàn cảnh chiến tranh (khôn trước tuổi)

E. Tất cả các ý trên.

5. Chi tiết “chiếc lược ngà” (đồng thời là tên truyện) là một ý nghĩa quan trọng. Một bạn học sinh đã nêu ra ý nghĩa  của chi tiết này. Em hãy điền Đ (đúng) hoặc S (sai) vào các ô vuông.

a) Chiếc lược ngà nối kết hai cha con ông Sáu kể cả lúc ông đã hi sinh.

b) Chiếc lược ngà là biểu tượng của tình cha con trắng trong, quí giá, bất diệt.

c) Chiếc lược ngà là kỉ vật thiêng liêng của một thời chiến tranh.

d) Chiếc lược ngà nói lên những hi sinh thầm lặng của một lớp người đi trước.

6. Sau đây là các câu nói về chiếc lược ngà của ông Sáu. Em hãy sắp xếp lại sao cho hợp lí bằng cách đánh số thứ tự vào các ô vuông để có thể hiểu được.

A. Dù chưa chải tóc con gái, lược ngà gỡ rối phần nào tâm trạng ông Sáu.

B. Hằng đêm, ông ngắm nhìn và mài lên tóc cho nó thêm bóng mượt.

C.  Đó là biểu tượng trắng trong, quí giá bất diệt của tình cha con.

D. Trước khi vĩnh biệt con, ông chuyển nó cho một người bạn như chuyển giao sự sống.

E.  Nó trở thành vật thiêng an ủi tình cha con và sức mạnh chiến đấu trong ông.

G. Mang lời hẹn ước của con gái ra đi, ông miệt mài “sáng tác” chiếc lược ngà.

7. Các ý sau đây, ý nào đúng với nhà văn Nguyễn Quang Sáng ?

A. Ông nổi tiếng với hai tác phẩm “Quán rượu người câm” và “Dòng sông phẳng lặng”.

B. Cuộc đời ông gắn với hai cuộc kháng chiến của dân tộc.

C. Tác phẩm của ông chủ yếu viết về người nông dân Nam Bộ.

D. Giọng văn mộc mạc, chân thành, sâu sắc và đậm đà chất Nam Bộ.

8. Sau đây là những chi tiết nói về phản ứng của bé Thu với người cha. Em hãy điền số thứ tự vào ô vuông đặt trước mỗi câu để làm rõ phản ứng ấy.

A. Cô bé gan lì mặc cho người thân khuyên nhủ.

B. Nguyên do là vết thẹo trên mặt người cha.

C. Kịch tính nhất là tình huống hắt đổ miếng trứng cá khỏi chén cơm khiến ông Sáu nổi giận đánh con.

D. Sự ngây thơ của một đứa trẻ nhưng đầy cá tính.

E. Cô bé nhìn cha với cặp mắt cảnh giác, xa lạ.

G. Thu nhất định không nhận cha.

9. Việc ông Sáu đánh con là :

A. Một hành động bất lực diễn tả sự thất vọng của người cha.

B. Phản ứng phức tạp của người đàn ông giàu tình cảm.

C. Một hành động diễn tả khát khao cháy bỏng tình cha con.

D. Sự bồng bột đáng tiếc của một người cha thương con.

E. Cần tìm một cách trả lời khác.

II. tự luận

1. Cảm nghĩ của em về tình cha con trong chiến tranh qua truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

2. Học xong truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng em hãy viết hai bài văn ngắn để triển khai các luận đề :

a) Bé Thu và một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ.

b) Ông Sáu – Người hi sinh cả cuộc đời để gìn giữ tình cha con bất diệt.

Đáp án 

I. Trắc nghiệm

II. Tự luận

1. Cảm nghĩ của em về tình cha con trong chiến tranh qua truyện “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng

Bài làm

Truyện “Chiếc lược ngà” (Nguyễn Quang Sáng) được viết trong cuộc kháng chiến chống Mĩ nhưng  chủ yếu tập trung nói về tình người trong cảnh ngộ éo le của chiến tranh. Đoạn trích “Chiếc lược ngà” (Sgk Văn 9, tập I) thể  hiện tình cha con thắm thiết, sâu nặng của ông Sáu và bé Thu.

Ông Sáu về thăm nhà sau bao năm ở chiến khu với cái tình của người cha nôn nao, cháy bỏng khát khao được gặp con. Nhưng ngay từ giây phút đầu, điều mà ông bấy lâu mong đợi được nghe con gái gọi tiếng “Ba !” không được đền đáp. Đứa trẻ hoàn toàn ngơ ngác, lạnh lùng, đối xử với ông như người xa lạ. Với lòng mong nhớ con, ông càng đón chờ tình cảm của con, nó càng cố tình cự nự. Điều đó, khiến ông đau đớn “hai tay buông xuống như bị gãy”.Có những tình huống, tưởng chừng thế nào nó cũng chịu thua, không ương ngạnh được nữa, phải gọi tiếng “Ba”. Nhưng nó vẫn không chịu cất tiếng “Ba” mà ông Sáu chờ đợi.

Hành động trẻ con, nói năng cộc lốc, ngang ngạnh của Thu dành cho Ba khiến ông Sáu, bạn ông Sáu và cả người đọc đau lòng và suy nghĩ. Khi có gia đình, hạnh phúc được làm cha, tiếng gọi “Ba” của đứa con gái yêu chưa dành cho ông khiến ông “khổ tâm đến nỗi không khác được, chỉ biết nhìn con vừa khẽ lắc đầu vừa cười”.

Phản ứng tâm lí của Thu là hoàn toàn tự nhiên. Thu còn quá bé để có thể hiểu tình thế éo le xảy ra trong chiến tranh. Bản thân người lớn cũng chưa ai chuẩn bị cho Thu ứng phó với bất thường. Điều đó, người đọc cảm được tình cảm chân thật, sâu sắc, mãnh liệt Thu dành cho ba – người mà Thu biết trên ảnh, người cha được cô bé ghi sâu trong lòng từ tấm ảnh, không phải người đàn ông xưng là “ba”.

Đến khi được bà ngoại tháo gỡ thắc mắc trong lòng, về lai lịch vết thẹo, Thu vỡ lẽ đó thực là ba mình. Trăn trở dằn vặt, cùng tình yêu, khát khao bấy lâu mong gặp mặt cha dồn nén, bùng nổ dữ dội, quyết liệt vào giờ phút trước khi người cha lên đường. Tiếng “Ba… a… a… ba !” vỡ ra từ sâu thẳm lòng cô bé. Tiếng kêu mà ba nó chờ đợi bao năm ròng. Tiếng kêu làm nhói tim mọi người. Ông Sáu sung sướng, hạnh phúc nghẹn lời, không cầm được nước mắt. Thu vồ vập, cuống quít, níu giữ cha, níu giữ yêu thương bấy lâu nó mong đợi. “Nó hôn ba nó cùng khắp. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa”, “hai tay nó xiết chặt lấy cổ, chắc nó nghĩ hai tay không thể giữ được ba nó, nó dang cả hai chân rồi câu chặt lấy ba nó, và đôi vai nhỏ bé của nó run run”.

Đối với người cha, đó là tiếng “ba” đầu tiên và cũng là tiếng yêu thương cuối cùng ông được nghe từ con ! ở chiến khu, ông cố gắng hết sức, thận trọng, tỉ mỉ làm cho con chiếc lược ngà. Ông đặt vào đấy tất cả tình cảm cha con. Chiếc lược trở thành vật thiêng, an ủi ông “gỡ rối phần nào tâm trạng”, nuôi dưỡng tình cha con. Ông thường xuyên “lấy cây lược ra ngắm nghía rồi mài lên tóc cho cây lược thêm bóng, thêm mượt”. Lòng yêu con đã biến người chiến sĩ thành một nghệ nhân – nghệ nhân chỉ sáng tạo ra một tác phẩm duy nhất trong đời. Trước khi nhắm mắt xuôi tay, ông Sáu vẫn nhớ chiếc lược, nhờ bạn chuyển lại cho con – cử chỉ chuyển giao đó là một ước nguyện giữ gìn muôn đời tình cảm cha con, ruột thịt.

Truyện “Chiếc lược ngà” đã diễn tả một cách cảm động tình cha con thắm thiết, sâu nặng của cha con ông Sáu trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh. Hình ảnh cây lược được gắn vào đó một trái tim thổn thức tình ruột thịt, khẳng định giá trị nhân bản sâu sắc, cao đẹp thiêng liêng !

2. Học xong truyện Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng em hãy viết hai bài văn ngắn để triển khai các nội dung :

a) Bé Thu và một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ.

b) Ông Sáu – Người hi sinh cả cuộc đời để gìn giữ tình cha con bất diệt.

Bài làm

a) Bé Thu và một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ

Có một nhà văn đã nói rằng : “Không có câu chuyện cổ tích nào đẹp bằng chính cuộc sống viết ra”. Cuộc chiến tranh chống Mĩ của dân tộc ta với biết bao câu chuyện đã trở thành huyền thoại được các nhà văn ghi lại như những câu chuyện cổ tích hiện đại. Trong số ấy phải kể đến “Chiếc lược ngà” của Nguyễn Quang Sáng. Nhân vật cô bé Thu tám tuổi có một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ, tiêu biểu cho những điều kì diệu mà những con người Việt Nam đã viết nên.

Trong hoàn cảnh chiến tranh cha phải đi chiến đấu biền biệt xa nhà đến khi Thu lên 8 tuổi, hai cha con mới được gặp nhau. Vậy mà trong suốt 3 ngày gần gũi cô bé đã không nhận cha mình. Cô nói năng cộc lốc, cư xử vùng vằng, ương ngạnh, tưởng chừng tình cha con sẽ không hình thành, vậy mà thật bất ngờ trước khi ông Sáu đi xa, tình cảm thiêng liêng ấy đã bùng cháy lên. Trong đôi mắt mênh mông của con bé bỗng xôn xao, miệng nó cất tiếng gọi “ba”, cử chỉ ôm chặt lấy ba, hôn ba và hôn cả vết thẹo dài trên má của ba. Nó còn hét lên “Không“, hai tay siết chặt cổ ba, dang cả hai chân quặp chặt lấy ba, đôi vai nhỏ của nó run run. Đó là tiếng khóc ân hận. Trong ý nghĩ ngây thơ của nó, người cha thật đẹp, nhưng vì bom đạn quân thù cô bé đã không hiểu được, khi hiểu được thì đã muộn. Để diễn tả tình cảm đặc biệt, đằm thắm này, tác giả không viết nhiều, chỉ chọn một chi tiết làm chúng ta xúc động bởi nó trong trẻo, chân thành : đó là chi tiết Thu siết chặt lấy cổ cha… tiếng kêu của nó như là tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người. Tiếng ba như vỡ tung ra từ lòng nó. Dường như từ giờ phút thức tỉnh đó, Thu bắt đầu thay đổi, cô không chỉ yêu cha mà còn tự hào về người cha – một người anh hùng.

Có thể nói ở tuổi thiếu nhi, Thu là cô bé có tình cảm mạnh mẽ, sâu sắc, hồn nhiên, ngây thơ. Tất cả những nét tính cách ấy đều tập trung thể hiện về một tình yêu cha đằm thắm, kì lạ.

Văn học là thể hiện tâm hồn con người và thời đại một cách cao đẹp. Nhà văn Nguyễn Quang Sáng đã đem đến một nét tính cách điển hình cho vẻ đẹp con người Việt Nam thời chống Mĩ.

b) Ông Sáu – Người hy sinh cả cuộc đời để gìn giữ tình cha con bất diệt

Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng là một tác phẩm văn học thành công không phải nhà văn nào cũng thành công khi viết về tình cảm cha con – một tình cảm thiêng liêng. Hình ảnh ông Sáu đã để lại ấn tượng sâu sắc về một người cha hy sinh cả cuộc đời để giữ gìn tình cha con bất diệt.

Ông Sáu tham gia cuộc chiến đấu của dân tộc, vì nhiệm vụ chung đó ông phải hi sinh vẻ đẹp trai trẻ của mình. Đó là nỗi đau về thể xác.

Nhưng điều đáng nói ở đây là nỗi đau tinh thần của ông Sáu. Mấy ngày về thăm nhà, đứa con gái duy nhất mà ông yêu thương đã không nhận cha, không một lời gọi ba. Mãi đến phút cuối cùng trước khi chia tay ông mới được hưởng hạnh phúc của người cha, nhưng thật ngắn ngủi để rồi cuối cùng ông mãi mãi phải xa con. Thật là xót xa, trong những ngày chiến đấu gian khổ, sống và chết đều phải bí mật. Tuy nhiên, người cha đau khổ, lặng lẽ ấy là một chiến sĩ anh hùng và không bao giờ chết vì ông là người cha hết mực yêu thương con, ông ước hẹn sẽ làm chiếc lược ngà thật đẹp cho con, ông đã dành tất cả tình thương yêu, tâm huyết để làm chiếc lược ngà như một biểu tượng cùa tình cha con bất diệt. Dù chưa trao tận tay con gái chiếc lược nhưng trước khi mất ông đã kịp trao nó cho một người bạn và ông hi vọng chiếc lược sẽ tìm được địa chỉ để mãi mãi tình cha con không chết.

Câu chuyện Chiếc lược ngà gợi nên tình cảm sâu nặng của người cha dành cho con. Tình cảm ấy là bất diệt. Chiến tranh gieo đau thương, mất mát, và chết chóc là một điều không thể tránh khỏi nhưng tình cảm thiêng liêng của con người mà ở đây là tình cha con không bao giờ mất. Đây cũng là chủ đề của tác phẩm này.