GS Nguyễn Minh Thuyết: 'Một chương trình một bộ SGK là ngược thế giới'

Sáng 5/9, GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới, thuyết trình về những vấn đề liên quan tại chuyên đề "Chương trình giáo dục phổ thông mới có gì mới?", do Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) tổ chức.

Phần đầu, ông Thuyết tổng hợp lại cơ sở pháp lý của việc xây dựng chương trình SGK giáo dục phổ thông mới và nói về những mục tiêu của chương trình lần này.

GS Nguyễn Minh Thuyết cho hay từ năm 1956 đến 2014, Hàn Quốc có 9 lần đổi mới SGK. Tuy nhiên, đổi mới của Hàn Quốc khác Việt Nam. Thời gian đó, chúng ta đổi mới SGK 3 lần, trong đó có 2 lần cải cách giáo dục và một lần đổi mới chương trình SGK.

GS Nguyễn Minh Thuyết ủng hộ một chương trình nhiều bộ sách SGK. Ảnh: Tuệ Đình.

Việt Nam từng có nhiều SGK

Theo tổng chủ biên chương trình giáo dục phổ thông mới, từ năm 1956, Việt Nam có nhiều SGK. GS Nguyễn Lân từng xuất bản riêng SGK của mình. Nhưng khoảng từ năm 1970, Việt Nam không còn nhiều SGK nữa mà chỉ có một bộ. Đến năm 2005, nước ta mới có thêm bộ SGK nữa.

"Miền Nam trước đây cũng có nhiều SGK. Tôi ủng hộ nhiều SGK, cần tạo  ra không khí cạnh tranh lành mạnh. Các cơ sở giáo dục phổ thông phải được lựa chọn SGK dựa trên lựa chọn của giáo viên. Nếu giao cho sở GD&ĐT hay hiệu trưởng thì không đúng Nghị quyết Quốc hội là quyền lựa chọn SGK của cơ sở đào tạo", ông Thuyết khẳng định.

Sổ tay hướng dẫn của dự án hỗ trợ phát triển chương trình giáo dục phổ thông SGK mới cho phép người biên soạn chương trình được phép viết SGK. Nhưng phải thực hiện xong việc biên soạn chương trình, khi Bộ trưởng GD&ĐT ký, duyệt mới được viết SGK. Không được làm cùng lúc hai việc.

80 triệu USD đổi mới chương trình SGK

Nói về kinh phí đổi mới chương trình SGK, GS Nguyễn Minh Thuyết cho rằng kinh phí vay của Ngân hàng Thế giới nên họ quản lý rất chặt tài chính.

"Cũng có ý kiến cho rằng các ông chỉ nghĩ dự án để ăn tiền, tôi phải tâm sự thật có phải 80 triệu USD chui vào túi mấy ông làm chương trình đâu. Ngân hàng Thế giới làm chặt lắm. Họ đề nghị trả lương cho người làm chương trình, ông muốn làm như thế nào để ra chương trình tốt thì làm", GS Thuyết chia sẻ.

Chủ biên của chương trình giáo dục phổ thông mới cũng thông tin tổng số tiền cho chương trình đổi mới SGK là 144 tỷ, tưởng nhiều nhưng thực ra chỉ bằng 180 m đường Kim Liên - Ô Chợ Dừa, Hà Nội và bằng 600 m đường cao tốc Bắc - Nam.

Một chương trình một bộ SGK là ngược xu thế

Về tiến độ công bố chương trình môn học, GS Nguyễn Minh Thuyết cho biết hiện nay, 20/25 hội đồng thẩm định các môn học thông qua, hiện tổ chức khâu cuối cùng là biên tập kỹ thuật, sau đó chuyển sang bộ phận pháp chế của Bộ GD&ĐT xem xét. Khoảng tháng 9, 10 sẽ ban hành được chương trình môn học.

Từ ngày 19/1, khi Bộ GD&ĐT công bố dự thảo môn học trên cổng thông tin của bộ, các nhà xuất bản đã viết sách rồi. Khi bộ trưởng ký ban hành chương trình chính thức, người viết sẽ đối chiếu và sửa theo chương trình chuẩn. Họ phải gối lên nhau chứ không thể chờ xong mới làm được. Lớp 1 chỉ có 6 môn. Có chắc làm được vào năm 2019 hay không phải phụ thuộc quyết định của Bộ GD&ĐT.

Về việc còn nhiều ý kiến trái ngược về một chương trình nhiều bộ SGK, GS Thuyết nói ông ngạc nhiên vì Nghị quyết của Quốc hội đã ban hành mà vẫn còn ý kiến phân vân. Về thẩm quyền, Quốc hội hoàn toàn có thể sửa Nghị quyết 88 (cho phép một chương trình nhiều bộ SGK) nhưng quy trình để ban hành một nghị quyết mới sẽ rất lâu.

"Mọi người trong xã hội đều phải tuân thủ pháp luật. Nghị quyết 88 của Quốc hội ngang với luật, đã ban hành rồi", ông Thuyết khẳng định và nói thêm thế giới thực hiện một chương trình nhiều SGK, Việt Nam đổi mới mà vẫn giữ một chương trình một bộ SGK là không ổn. Nghị quyết 88 ra đời tạo điều kiện để huy động trí lực của xã hội. Các nhóm tác giả cạnh tranh về chất lượng để người học được lợi.

GS Nguyễn Minh Thuyết cũng cho biết ở Mỹ, giáo viên có quyền được viết SGK. “Ở ta, trên sợ dưới làm không đúng, dưới lại sợ dưới nữa làm không đúng nên cầm tay chỉ việc, hạn chế sáng tạo”, ông Thuyết nêu thực tế.

Xu thế của thế giới là một chương trình nhiều bộ SGK, chúng ta cần theo xu hướng chung. Tất nhiên, một chương trình nhiều SGK cũng có phức tạp nhưng không phải vì thế mà không làm. 

Trước đó bộ GD&ĐT công bố lộ trình cụ thể đối với từng cấp học/ lớp học như sau:

Năm học 2019 - 2020 triển khai ở lớp 1.

Năm học 2020 - 2021: lớp 2 và lớp 6.

Năm học 2021 - 2022: lớp 3, lớp 7 và lớp 10.

Năm học 2022 - 2023: lớp 4, lớp 8 và lớp 11.

Năm học 2023 - 2024: lớp 5, lớp 9 và lớp 12

Theo TTHN