Vị đắng món "canh gà Thọ Xương"

Không biết có phải vì thiếu đề tài hay không mà lâu nay, báo chí chạy theo khai thác những đề tài giật gân liên quan tới cá nhân công dân. Để tránh bị bạn đọc cho là chuyện bịa đặt, có người viết còn "tương" lên báo cả họ tên, địa chỉ, thậm chí "trích ngang lý lịch", bất chấp hậu quả.

Xã hội cần phải biết bảo vệ công dân

Quả thật những bài viết thuộc đề tài này cũng thu hút nhiều người đọc nhất. Một ông bạn người quen, cao tuổi, vừa gặp tôi đã rối rít: "Cậu xem này, xã hội bây giờ thật kinh khủng". "Gì thế ạ ?". "Đến người mẫu cũng đi bán dâm!".

Ôi trời, chuyện ấy thì có gì đáng quan tâm nhỉ, xã hội nào cũng có thể có, vì có cầu thì tất nhiên có cung, quy luật kinh tế thị trường mà. Nhưng những tin lá cải ấy thì luôn đầy rẫy trên các báo...

Loạt bài mới đây nhất xung quanh chuyện cô giáo chấm điểm bài viết có dính líu tới "Canh gà Thọ Xương" khiến các báo đua nhau khai thác là một dẫn chứng cụ thể: "Phụ huynh sửng sốt với món canh gà Thọ Xương", "Cô giáo đã sai sót trong vụ canh gà Thọ Xương", "Giật mình với món canh gà Thọ Xương"... khiến cô giáo bị sốc nặng.

Hiện tượng này nói điều gì? Phải chăng cho thấy nếu các tòa soạn không có những chỉ đạo khai thác mang tính nhân văn, công bằng, công tâm, thì thói viết báo thiếu trách nhiệm sẽ còn đi xa... Sẽ còn bao nhiêu người lương thiện bị khốn khổ vì bỗng dưng trở thành nhân vật "hot" trên miệng lưỡi thiên hạ.

Sai lầm về chữ nghĩa và điển tích lịch sử là sai lầm phổ biến nhất mà bất cứ ai cũng có thể mắc, kẻ viết bài này cũng thế.

Thập niên 90, một học giả được coi là giỏi tiếng Anh hàng đầu nước ta từng giải nghĩa từ "sergeant" (trung sĩ) là "hạ sĩ", in trong từ điển hẳn hoi. Bản dịch một tiểu thuyết Trung Quốc dịch từ "Không thư" (nữ tiếp viên hàng không) là "Cô gái trên trời".

Báo Mỹ đưa tin: Ngày 5/6/1992 khi đến thăm trường học nọ, Phó Tổng thống Dan Quayle gọi một học sinh 12 tuổi lên bảng viết từ "khoai tây", chú bé viết xong từ "potato", ông Quayle lại nhất định bắt viết thêm chữ "e" vào cuối từ ấy.

Video quay cảnh này tung lên truyền hình làm cả nước Mỹ ôm bụng cười. Một tờ báo châm biếm: "Không thể nói ông Quayle là idiot (người dốt) nhưng ông ấy cần học thêm". Có điều Quayle không vì bị chê dốt mà bỏ chức Phó Tổng thống.

Những chuyện như trên ở đâu, thời nào cũng thấy, thiển nghĩ có gì mà "sửng sốt", "giật mình" nhỉ ? Những từ ấy nên dành cho tin về thủy điện Sông Tranh 2, về thị trường bất động sản Việt Nam (đọng vốn hàng trăm nghìn tỷ đồng) v.v...

Trong nghề viết báo có một cái luật bất thành văn là phải hết sức thận trọng khi đưa tên thật và chuyện riêng tư của bất cứ ai lên mặt báo. Hãy xem tin 4 người Nhật một công ty nọ bị dân Trung Quốc ẩu đả. Bạn đọc chẳng những không biết tên 4 người ấy mà ngay cả tên công ty của họ, báo cũng giấu kín.

Chẳng rõ luật pháp nước ta có cho phép đưa những chuyện tương tự vụ "canh gà" ra tòa đòi bồi thường danh dự hay không? Xin các luật gia chỉ giáo.

Thầy cô giáo lại càng cần được bảo vệ

Năm xưa tôi gửi con gái vào lớp mẫu giáo Kim Liên do cô giáo Tường phụ trách (về sau là hiệu trưởng trường). Cô giáo xinh đẹp dịu dàng, khéo dạy các cháu, đến nỗi con bé hôm nào về nhà cũng đòi đổi tên nó là Tường.

Khi lớn lên con gái tôi chẳng bao giờ nhắc lại yêu cầu ngây thơ ấy nữa, nhưng mỗi khi nhớ lại chuyện trên, tôi thấy nghề dạy học quả là nghề cao quý.

Thầy cô giáo là nhân vật quan trọng nhất trong bất cứ nhà trường nào - một nhà giáo dục nước ngoài kết luận. Thuở học phổ thông, lũ học trò chúng tôi vô cùng yêu quý các thầy cô. Vì thế chúng tôi chẳng ai bảo ai, đứa nào cũng cố ngoan và chăm để thầy cô khỏi phiền lòng vì mình.

Các cụ gọi đấy là tôn sư trọng đạo, là truyền thống quý giá của dân tộc ta. Xã hội cần hết sức bảo vệ thanh danh các nhà giáo. Thanh danh ấy chỉ cần sứt mẻ một chút thôi là thầy cô rất khó đứng trên bục giảng.

Thế mà bây giờ báo chí đua nhau đưa tên họ, quê quán, lý lịch của cô giáo nọ lên mặt báo cho cả nước biết là cô dốt, cô dại. Nghe nói cô quá xấu hổ phải bỏ trường bỏ lớp, bỏ các học sinh thân yêu của mình, trốn về quê, thậm chí phải vào bệnh viện, thật tội!

"Độc" hơn nữa là những lời bình thiếu cân nhắc của một số bạn đọc các bài báo ấy, theo kiểu suy diễn, tát nước theo mưa (tiếc rằng lại là đa số). Có người lên án cả trường sư phạm đã đào tạo cô giáo.

Như "quá nguy hiểm", "quá kinh khủng, trưa nay cả cơ quan tôi bị choáng", "có lẽ đây là sự xuống cấp của giáo dục", "tôi dám chắc các em đã được 'lĩnh hội' một loại kiến thức sai lệch trầm trọng!" - toàn những từ ngữ đao to búa lớn thiếu lý trí giáng xuống đầu một cô giáo trẻ tuổi đời, và tuổi nghề.

Ban Giám hiệu Trường Lômônôxôp đã không biết bảo vệ thầy, cô giáo của mình khi vội vã cung cấp cho nhà báo tên tuổi, bằng cấp, lý lịch cô giáo. Đem nhân viên dưới quyền ra làm cái khiên che chắn cho mình là cách xử lý rất dở của không ít cán bộ lãnh đạo ta hiện nay khi gặp tình huống bị chê trách, kiểu "lỗi tại cậu đánh máy".

Lẽ ra họ nên nhận lỗi thay thì mới hợp với đạo lý của người lãnh đạo- kẻ đứng mũi chịu sào. Thế mới là bản lĩnh người lãnh đạo.

Thiếu lòng khoan dung- căn bệnh phổ biến

Xã hội ta có một cái rất lạ: Có thể dễ dàng bỏ phiếu bầu những vị đại biểu của dân nhận thức cũng ...rất lạ nốt. Kiểu vị đại biểu quyết tâm "huy động hệ thống chính trị làm đường sắt cao tốc Bắc Nam để phụ nữ đi chợ, trẻ con đi học" v.v,... nhưng lại rất khắt khe khi chọn một nữ người mẫu làm Đại sứ Du lịch.

Dạo nọ dư luận bàn chuyện "phản biện xã hội", có nhiều người "ném đá" một nhà khoa học từng làm rạng rỡ tên tuổi đất nước, chỉ vì suy diễn nhà khoa học này không dám "phản biện". Có dứt khoát đã là nhà khoa học phải phản biện về "chính trị" không, nếu như họ toàn tâm toàn ý cho sự phản biện khoa học của họ?

Không ai có thể tránh khỏi sai lầm. Vấn đề là dư luận xã hội, cơ quan chủ quản xử lý sai lầm của cá nhân con người như thế nào? Xin đừng quen, thấy người ta mắc sai lầm lập tức "đánh đòn" hội chợ, thậm chí đánh hôi. Đừng vì một chuyện lầm lỗi nhỏ làm thành lầm lỗi lớn. Trong khi những sai lầm lớn, lại... lặng thinh!

Rốt cục, người lớn chúng ta thua con trẻ. Em học sinh cung cấp thông tin vụ việc "canh gà" bị sốc nặng vì các anh chị lớp trên chỉ trích em "làm hại" cô. Một số em còn lên mạng bênh vực cô giáo đáng thương của mình. Trong vụ này, liệu có người lớn nào, có nhà báo nào biết sốc hoặc ân hận vì hành xử vội vã, sai trái của mình không ? Mong rằng có. Như thế mới hợp luân thường đạo lý.

Cũng xin nói thêm: Có không ít ý kiến "đổ" lên đầu ngành giáo dục lỗi tình trạng giả dối thịnh hành, đạo đức xã hội xuống cấp. Cũng chưa bao giờ ngành giáo dục bị "bới lông tìm vết" như hiện nay.

Rất may là lãnh đạo cao nhất đã tìm ra đâu là nguồn cơn, và vì thế đã có Nghị quyết Trung ương IV. Nhiều người nói đây là lỗi cơ chế, lỗi hệ thống. Ngành giáo dục có thể làm được gì khi xã hội (vẫn đầy rẫy) dối trá?

Người viết bài mong sao cô giáo T. sẽ sớm ngẩng cao đầu trở lại Trường Lômônôxôp với các em học sinh thân yêu đang mong ngóng cô. Nếu có sai sót cô hãy dũng cảm nhận lỗi, vì cái lỗi của cô nếu có, cũng là quá nhỏ, chưa có gì phải xấu hổ và tự dằn vặt mình đến mức như vậy.

Có câu: Ai chiến thắng mà không hề chiến bại/ Ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần?

Vâng, ai nên khôn mà chẳng dại đôi lần.

Theo Tuần VNN